Ήρθε και το Πάσχα για φέτος. Κόσμος μετακινείται και ταξιδεύει με σκοπό να ανταμώσει αγαπημένους φίλους και συγγενείς. Οι περισσότερες συζητήσεις αυτές τις μέρες, είναι γύρω από το λεγόμενο πασχαλινό τραπέζι, την τήρηση των εθίμων της γιορτής αυτής αλλά και της προσφοράς των δώρων, κυρίως για τα βαφτιστήρια. Η λαμπάδα, το σοκολατένιο αυγό και το τσουρέκι. Τι είναι όμως vegan και τι είναι νηστίσιμο και τι σχέση έχουν μεταξύ τους;

Στην περίπτωση που το βαφτιστήρι είναι vegan, αλλά οι νονοί δεν είναι παρόμοιας φιλοσοφίας, δυσκολεύουν τα πράγματα για εκείνους μιας και συνήθως μπερδεύουν, όπως και οι περισσότεροι, το βιγκανισμό με τη νηστεία. Κάτι που είναι νηστίσιμο δεν είναι απαραίτητα και vegan, αν πρόκειται για φαγώσιμο.

Αλλά ας θυμηθούμε πρώτα τι είναι vegan. Σύμφωνα με τον ορισμό της Vegan Society, όπως αυτός ανανεώθηκε το 1979, βιγκανισμός είναι:

“Μια φιλοσοφία και τρόπος ζωής που προσπαθεί να αποκλείσει – στο μεγαλύτερο δυνατό και εφικτό βαθμό – όλες τις μορφές εκμετάλλευσης και βαναυσότητας των ζώων για τροφή, ένδυση ή οποιοδήποτε άλλο σκοπό και κατ’ επέκταση να προάγει την ανάπτυξη και χρήση μη-ζωικών εναλλακτικών για το συμφέρον των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος. Στον τομέα της διατροφής υποδηλώνει την πρακτική της κατάργησης όλων των προϊόντων που προέρχονται εξ’ ολοκλήρου ή μερικώς από ζώα.”

Κατά συνέπεια, μια λαμπάδα φτιαγμένη από παραφίνη μεν (vegan) αλλά με ένα κερωμένο από κερί μέλισσας φυτίλι δε, δεν είναι vegan, αφού για να κατασκευαστεί έχει προηγηθεί η εκμετάλλευση κάποιου ζώου (της μέλισσας). Επίσης, ένα νηστίσιμο τσουρέκι δεν είναι απαραίτητα vegan μιας και μπορεί να έχει φυτική μαργαρίνη μεν, ενισχυμένη με βιταμίνη D δε, μη vegan προέλευσης. Ή ακόμα και να περιέχει ζωικής προέλευσης λιπαρά οξέα και όχι φυτικής. Τέλος, σε ότι αφορά το σοκολατένιο αυγό, τα πράγματα είναι πιο εύκολα, μιας και το νηστίσιμο είναι συνήθως και vegan από τη στιγμή που δεν περιέχει γάλα (αυγό με μαύρη σοκολάτα). Εννοείται, βέβαια, πως κανένα από τα παραπάνω προϊόντα δεν έχει δοκιμαστεί πειραματικά σε ζώα!

Αν θέλουμε να επεκταθούμε, πέραν του Πάσχα, νηστίσιμες είναι και οι γρανίτες παγωτό, δεν είναι όμως vegan γιατί, αν αναζητήσετε τα συστατικά τους, με έκπληξη θα διαπιστώσετε την ύπαρξη κάποιων Ε (έψιλον) που αντιστοιχούν σε ζωικής προέλευσης υλικά. Όπως και στις καραμέλες κανέλας «Λάβδας» που παραλίγο να αγοράσω μια μέρα, έτσι και οι κόκκινες γρανίτες περιέχουν συνήθως «καρμίνιο» ή το Ε που αντιστοιχεί στο καρμίνιο, το οποίο είναι αλεσμένα και αφυδατωμένα κόκκινα σκαθάρια.

Πολλά ζαχαροπλαστεία πωλούν σιροπιαστά γλυκά, σαραγλί, κανταΐφια και μπακλαβάδες και αυτά, επίσης, θεωρούνται νηστίσιμα. Όμως το βούτυρο από το οποίο φτιάχνονται συχνά είναι το λεγόμενο «κλαριφιέ», άλλωστε μυρίζουν κιόλας, το οποίο προέρχεται από το κλασικό ζωικό βούτυρο, το οποίο όταν θερμανθεί διαχωρίζει το λίπος του (ανεβαίνει ψηλά στο σκεύος) από τις πρωτεΐνες του (μένουν στον πυθμένα του σκεύους). Ναι, αυτή η λιπαρή ουσία δεν περιέχει αίμα και σάρκα ζώου και είναι νηστίσιμη. Δεν είναι όμως και vegan μιας και είναι προϊόν εκμετάλλευσης της αγελάδας ή του προβάτου. 

Τέλος, νηστίσιμα θεωρούνται και τα ζώα της θάλασσας, εκτός από τα ψάρια, άγνωστο για ποιο λόγο, αλλά και οτιδήποτε περιέχει μέλι. Τίποτα από τα δύο δεν είναι vegan, μιας και δεν είναι φυτικής προέλευσης και η παραγωγή του ενέχει βία και εκμετάλλευση απέναντι σε κάποια ζώα.

Συνεπώς, το νηστίσιμο τρόφιμο δεν ενέχει μέσα του την ειρηνική στάση ζωής απέναντι σε όλα τα ζώα, αλλά είναι μια αποκλειστικά διαιτητική προσέγγιση της διατροφής, εμπνευσμένη από θρησκευτικούς κυρίως λόγους.

«Ανοίγοντας» αρκετά την εικόνα, δεν θα ήταν vegan να κάνει δώρο ο νονός και η νονά παπουτσάκια ή ρουχάκια φτιαγμένα από δέρμα ζώου, ούτε και ένα παραμύθι στο οποίο ο ήρωας δραστηριοποιείται σε ένα τσίρκο ή πάρκο ζώων, κανονικοποιώντας την εκμετάλλευση, τη φυλάκιση και την απομάκρυνση των ζώων από το φυσικό τους περιβάλλον και την οικογένειά τους.

Προσωπικά, εκτιμώ πολύ τους μη vegan φίλους μου που αναζητούν vegan επιλογές για εμάς, σεβόμενοι την επιλογή μας, και μέσα μου εύχομαι μια μέρα να κάνουν και οι ίδιοι τη σύνδεση και να αγαπήσουν όλα τα ζώα ασχέτως κουλτούρας, συνήθειας και εθίμων. Και οι επιλογές τους, οποιονδήποτε σκοπό κι αν εξυπηρετούν, να γίνονται υπό το πρίσμα αυτής της αγάπης και του σεβασμού.

Καλό και ειρηνικό Πάσχα.

Το λίγο αυτό καιρό που είμαι vegan, πολλοί φίλοι μου έχουν δείξει ενδιαφέρον και θέλουν και οι ίδιοι να κάνουν κάποια βήματα προς την κατεύθυνση αυτή. Προφανώς και είμαι δίπλα τους και τους απαντάω σε απορίες που μπορεί να έχουν. Υπάρχουν όμως και κάποιοι άλλοι, με τους οποίους δεν είμαστε και τόσο κοντά, ώστε να έχουμε καθημερινή τριβή, οπότε με εκείνους είναι λίγο πιο δύσκολο. Σε αυτό το πρόβλημα μπορεί να βοηθήσει η τεχνολογία, γι’ αυτό και σκέφτηκα  να φτιάξω αυτό το θέμα που να πραγματεύεται μερικά πρώτα βήματα στη νέα vegan ζωή κάποιου. Προφανώς και υπάρχουν παρόμοιες αναρτήσεις στο διαδίκτυο και υπόσχομαι να διαβάσω όσες πιο πολλές μπορώ, ώστε να καταφέρω να συνδυάσω την προσωπική μου εμπειρία και γνώσεις με αυτή άλλων vegan ανθρώπων και το άρθρο μου να είναι όσο πιο συμπεριληπτικό γίνεται.

Αυτή είναι μια φράση που χρησιμοποιώ συχνά, τόσο εγώ όσο και οι υπόλοιποι vegans. Σίγουρα προσπαθούμε να επηρεάσουμε προς αυτή την κατεύθυνση τη ροή ενέργειας, ωστόσο είναι και κάτι που θα προκύψει επειδή εκεί θα μας έχουν φέρει οι επιλογές μας σαν είδος.

Όλο και περισσότερα άρθρα δημοσιεύονται σε παγκόσμιας εμβέλειας και μεγάλου κύρους εφημερίδες και τηλεοπτικά δίκτυα που ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να στραφούν στη χορτοφαγική διατροφή. Αυτό άλλες φορές γίνεται μέσα από το πρίσμα της απόκτησης μιας καλύτερης υγείας, γεγονός το οποίο είναι απόρροια της χορτοφαγικής διατροφής και μάλιστα επιστημονικά αποδεδειγμένη, και άλλες φορές μέσα από το πρίσμα της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, μιας και η εκτροφή των ζώων αποτελεί μια βασική αιτία για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και όχι μόνο. Σπάνια έως ποτέ γίνεται για ηθικούς λόγους, από την οπτική των ζώων δηλαδή αυτό που ο βιγκανισμός πρεσβεύει. Δεν θα ήθελα να σταθώ εδώ, δηλαδή στο κατά πόσο αυτό είναι κάτι που ωφελεί τα ζώα στην ολότητά τους ή όχι.

Αυτό που θέλω να θίξω είναι το γεγονός πως συχνά αυτή η προβολή και η μεγάλη προώθηση της χορτοφαγίας εγείρει ερωτήματα, κυρίως συνομωσιολογικού περιεχομένου. Έχω ακούσει, δηλαδή, σε συζητήσεις να λέγεται πως επειδή η κατανάλωση ζωικών προϊόντων δεν είναι βιώσιμος τρόπος διατροφής πια (δεν μπορεί να ανταπεξέλθει ο πλανήτης ούτε εδαφικά ούτε από πλευράς πόρων), δεδομένης και της συνεχούς αύξησης του πληθυσμού της Γης, «αφήνουν» τη χορτοφαγία να ανθίσει, χωρίς να είναι και απόλυτα υγιεινή διατροφή, μιας και άλλα μας λέγανε μέχρι τώρα, για να μπορέσει κατά συνέπεια να τραφεί όλη η ανθρωπότητα.

Ας βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους - τουλάχιστον μέσα από τη δική μου οπτική.

Η χορτοφαγική διατροφή είναι μια απόλυτα υγιεινή και ολοκληρωμένη διατροφή για όποιον επιθυμεί να την ακολουθήσει. Έχουν αποφανθεί γι’ αυτό έρευνες και οργανισμοί εδώ και δεκαετίες. Επίσης, ο βιγκανισμός, η μη εκμετάλλευση δηλαδή των ζώων προς όφελος του ανθρώπου, είτε για φαγητό είτε για ένδυση κλπ είναι μια εξαιρετική φιλοσοφία και τρόπος ζωής, γεμάτη αγάπη και σεβασμό προς όλα τα όντα, απαλλαγμένη από ρατσιστικές πινελιές που καθιστούν το ανθρώπινο είδος ανώτερο των υπολοίπων (σπισισμός, ή αλλιώς ειδισμός που προέρχεται από τον αγγλική λέξη species=είδη).

Δεδομένων αυτών των δύο, ακόμα και να είναι υπαρκτή αυτή η συνομωσιολογική θεωρία, μας νοιάζει;

ΟΧΙ βέβαια!

Μπορούμε να είμαστε αυστηρά χορτοφάγοι/vegan για τα ζώα. Κι αυτό αρκεί! Κι επιπλέον, προάγει την υγεία μας και βοηθάει τον πλανήτη.

Ας δούμε, λοιπόν, με βάση το άρθρο (2017) του δρ Wang, Ιατρού και καθηγητή Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια κλπ. στο CNN, ποιες είναι οι αρνητικές επιπτώσεις της κτηνοτροφίας στον πλανήτη και στην αλλαγή του κλίματος.

• Σύμφωνα με τον Οργανισμό Γεωργίας και Τροφίμων των Η.Π.Α. (FAO) η κτηνοτροφία επηρεάζει περισσότερο το παγκόσμιο φαινόμενο του θερμοκηπίου από ότι όλα τα Μέσα Μεταφοράς μαζί.
• Οι εκπομπές αερίων από την παραγωγή μοσχαρίσιου και αρνίσιου κρέατος είναι 250 φορές μεγαλύτερες από αυτές των οσπρίων, ανά γραμμάριο πρωτεΐνης. Του χοιρινού και των πουλερικών 40 φορές μεγαλύτερες. Τα αέρια που εκλείονται από την κτηνοτροφία π.χ. μεθάνιο είναι 20 με 250 φορές πιο δυνατά από το διοξείδιο του άνθρακα.
• Κατά συνέπεια, αυξάνει η θερμοκρασία στη Γη και ανεβαίνουν τα επίπεδα στάθμης της θάλασσας.
• Το 35% των σιτηρών παγκοσμίως χρησιμοποιούνται για ζωοτροφή στην κτηνοτροφία, ενώ 800 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από χρόνιο υποσιτισμό. 800.000.000 πεινάνε..
• To 80% της αποψίλωσης/αποδάσωσης της ζούγκλας του Αμαζονίου γίνεται για την εκτροφή των βοοειδών.
• Τέλος, η εκτροφή ζώων παίζει σημαντικό ρόλο στην κρίσιμη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η παγκόσμια βιοποικιλότητα (=εγγύηση της ζωής στη Γη).
• Κάτι που δεν αναφέρει το άρθρο, αλλά είναι στην ομιλία της Ευσταθίας Σιδέρη, είναι η μόλυνση του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα από τα απόβλητα των κτηνοτροφικών μονάδων, οι οποίες εκτός από ένα μικρό ποσοστό (17%) δεν τηρούν τις προϋποθέσεις που θα έπρεπε για τα απόβλητα. Π.χ. μία κτηνοτροφική μονάδα αρκεί για να μολύνει μια πόλη 80.000 κατοίκων.

Σημείωση: Κι αν δεν φαίνεται τόσο σημαντικό το γεγονός πως κάποια είδη εξαφανίζονται και τα οικοσυστήματα διαταράσσονται, δείτε σας παρακαλώ την ομιλία της Ευσταθίας Σιδέρη (Δασολόγος/Περιβαλλοντολόγος MSc in Biodiversity Conservation) στο Vegan Life Festival του Οκτωβρίου και θα καταλάβετε πώς όλα είναι αλληλένδετα και η επίδραση στο ένα είδος, αφορά και τα υπόλοιπα και πως είμαστε μέρος του συνόλου και δεν μπορούμε να υπάρξουμε μόνοι μας και αυθαίρετα. Επιπλέον, θα δείτε απίστευτες πληροφορίες για την καταστροφή των ωκεανών και της θαλάσσιας ζωής, εξ' αιτίας και της κτηνοτροφίας.

Εν κατακλείδι, και για να επιστρέψουμε στο άρθρο,  οι έρευνες έδειξαν πως η vegan διατροφή, αυτή που εξαιρεί την κατανάλωση κάθε ζωικού προϊόντος, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του φαινομένου του θερμοκηπίου περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη διατροφή.

Είναι η διατροφή που περιορίζει την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την εξάντληση των φυσικών πόρων της Γης.

Είναι η μόνη βιώσιμη για τον πλανήτη διατροφή.

Είναι η διατροφή με το μικρότερο ενεργειακό αποτύπωμα και η μόνη μας σωτηρία.

Όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούμε αυτό, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε να επιβιώσουμε.

Το αρχικό άρθρο βρίσκεται εδώ:

https://edition.cnn.com/2017/04/08/opinions/go-vegan-save-the-planet-wang/

Η ομιλία της Ευσταθίας Σιδέρη είναι εδώ:

https://www.youtube.com/watch?v=FVa7OQOHHTU

Αυτές τις ημέρες, λόγω των Χριστουγέννων, πολλές παραστάσεις ανεβαίνουν στην πόλη μας. Θέλοντας λοιπόν να δώσουμε και στο πνεύμα λίγη τροφή, αποφασίσαμε να παρακολουθήσουμε μία. Συνήθως εξετάζω τι είναι αυτό που θα παρακολουθήσουμε ώστε να είναι κατάλληλο για το γιο μου. Αυτή τη φορά επρόκειτο για μια διασκευή του γνωστού παραμυθιού «Οι μουσικοί της Βρέμης» των αδερφών Γκριμ. Πήγα με επιφύλαξη κι έτοιμη για εξηγήσεις. Δείτε πώς μπορεί κάθε ιστορία να έχει το ηθικό δίδαγμα που θέλουμε, ακόμα κι αν δεν τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ των ζώων.